Danh sách những cuộc nhường ngôi không phải do quân chủ thực hiện Danh_sách_những_cuộc_nhường_ngôi_trong_lịch_sử_Việt_Nam
Năm 980, Thái hậu Dương Vân Nga của nhà Đinh trong bối cảnh quân Tống sắp kéo sang đánh Đại Cồ Việt, nhận thấy các tướng sĩ đều thuận việc tôn Thập đạo tướng quânLê Hoàn lên làm vua để lãnh đạo kháng chiến.[154] Với tư cách nhiếp chính của triều đình lúc bấy giờ, bà đã đem áo long cổn của con trai mình là Đinh Thiếu Đế Đinh Toàn khoác lên mình nhân vật này, mở ra triều đại Tiền Lê.[155][156][157][158] Về phần Đinh Toàn, bị giáng làm Vệ Vương,[159] đến năm 1001 đi cùng Lê Hoàn dẹp loạn Cử Long ở vùng Cẩm Thủy (tỉnh Thanh Hóa ngày nay), ông bị trúng tên chết khi ở độ tuổi 27.[160][161]
Năm 1517, do bất mãn với sự tàn bạo các vua Lê Uy Mục và Lê Tương Dực, một người dân thường là Trần Cảo đã đứng lên hô hào quần chúng nổi dậy tổ chức vũ trang chống lại triều đình, ông tự xưng là "Đế Thích giáng sinh".[162] Sau những thất bại liên tiếp trong chiến sự với quân nhà Lê nên cảm thấy chán nản, Trần Cảo quyết định truyền ngôi cho con là Trần Thăng rồi thay tên đổi họ xuống tóc đi tu biệt tích.[163][164][165] Trần Thăng lãnh đạo nghĩa quân thêm được vài năm thì bị đại tướng nhà Lê là Mạc Đăng Dung dẹp tan, bị bắt sống giải về kinh thành Thăng Long hành quyết.[166]
Năm 1569, Trịnh Thế Tổ Trịnh Kiểm do đau nặng nên xin phép vua Lê Anh Tông cho mình trao lại binh quyền cho con trưởng là Tuấn Đức hầu Trịnh Cối để lui về nghỉ ngơi.[167][168][169][170] Chưa đầy năm sau, ông qua đời, thọ 67 tuổi.[171][172] Về phần Trịnh Cối do ham mê tửu sắc nên các tướng lĩnh không phục tổ chức bạo loạn đánh đuổi phải chạy về hàng nhà Mạc rồi chết ở Bắc triều, em khác mẹ của ông là Bình An vương Trịnh Tùng quần thần được suy tôn làm chúa.[173][174]
Năm 1645, Trịnh Văn Tổ Trịnh Tráng cảm thấy đã già yếu nên xin phép vua Lê Thần Tông phong cho con thứ hai là Trịnh Tạc làm Thái úy Tây quốc công, thay mình trông coi việc nước.[91][175] Năm 1652, Trịnh Tráng được nhà Minh phong làm Phó quốc vương, ông liền thăng cho Trịnh Tạc chức Nguyên soái chưởng quốc chính Tây Định Vương.[176][177] Về danh nghĩa Trịnh Tạc đã thay cha nắm giữ quyền lực, tuy vậy Trịnh Tráng vẫn nhiếp chính thêm 5 năm nữa cho đến lúc qua đời, thọ 81 tuổi.[178][179]
Năm 1736, Trịnh Dụ Tổ Trịnh Giang do đam mê chơi bời sa đọa, chẳng thiết gì chuyện quốc gia đại sự nên đã trao quyền nhiếp chính cho em là Minh Đô Vương Trịnh Doanh để có nhiều thời gian cho việc hưởng lạc của mình.[180] Điều này khiến hoạn quan lộng hành, dân chúng căm phẫn, giặc cỏ nổi loạn khắp nơi, tình hình chính trị bất ổn hết sức nguy ngập.[148] Năm 1740, các tướng đứng đầu là Nguyễn Quý Cảnh, Nguyễn Công Thái và Vũ Công Tể được sự đồng thuận của Vương thái phi Vũ thị đã tổ chức chính biến lật đổ nhà chúa, hợp pháp hóa quyền lực cho Trịnh Doanh.[149] Trịnh Giang được tôn là Thái thượng vương,[145][181] bị đưa ra lánh tại cung Thưởng Trì và ở đây cho đến khi qua đời, thọ 52 tuổi.[182][183]
Năm 1776, trong tình thế quân Tây Sơn đuổi đánh phải chạy đến Gia Định, Định vương Nguyễn Phúc Thuần bị hàng tướng người Hoa kiều là Lý Tài ép phải nhường ngôi cho Đông cung Nguyễn Phúc Dương để phối hợp cùng nhau mưu đồ khôi phục.[184][185] Nguyễn Phúc Dương tự xưng là Tân Chính vương, tôn Nguyễn Phúc Thuần làm Thái thượng vương.[186][187] Chưa đầy 1 năm sau, quân Tây Sơn do Long Nhương tướng quân Nguyễn Huệ, kéo xuống Gia Định đánh bại nhị vương. Tân Chính vương bị quân Tây Sơn bắt sống, đưa về xử tử tại Gia Định vào ngày Tân Hợi tháng Tám (tức 19 tháng 9 năm 1777).[188] Một tháng sau, Thái Thượng vương Nguyễn Phúc Thuần cũng bị quân Tây Sơn bắt được và hành quyết vào ngày Canh Thìn tháng Chín (tức 18 tháng 10 năm 1777), hưởng dương 24 tuổi.[189][190][191]
